ไพลิน

ไพลิน

"ไพลิน (Blue Sapphire)" เป็นพลอยประจำเดือนเกิดของผู้ที่เกิดเดือนกันยายน และไพลินยังถือเป็นสัญญลักษณ์ที่คู่รักนิยมมอบเป็นของขวัญให้แก่กันในโอกาสครบรอบการแต่งงานในปีที่ 5, 15, 23 และ ปีที่ 45 ไพลินได้รับความนิยมในหมู่คนทั่วไปทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ไพลินจัดเป็นแร่ในประเภท (Species) คอรันดัม (Corundum)เช่นเดียวกับทับทิม (Ruby) ซึ่งพลอยคอรันดัมนี้เป็นพลอยที่มีความแข็งรองลงมาจากเพชร จึงทำให้ไพลิน เหมาะอย่างยิ่งที่จะนำไปทำเครื่องประดับ

ปัจจุบันหากพูดถึงแซฟไฟร์ "Sapphire" คำเดียวจะหมายถึง Blue Sapphire หรือ ไพลิน เพราะ Sapphire มาจากภาษาเปอร์เชีย "Saffir" หรือ จาก ภาษากรีก "Sappheiros"แปลว่า ผู้เป็นที่รักของ Saturn (เทพเจ้าแห่งกรีก) และหมายถึงสีน้ำเงิน "Blue" ซึ่งสมัยโบราณ จะเรียกพลอยคอรันดัมที่มีสีน้ำเงินว่าแซฟไฟร์แต่ในความเป็นจริงพลอยคอรันดัมประเภท Sapphire มีได้หลากสี เช่น สีเหลือง, ชมพู, ม่วง, เขียว เป็นต้น ดังนั้นหากเราต้องการจะเรียกพลอยคอรันดัมชนิดอื่นที่ไม่ใช่ไพลิน (Blue Sapphire) เราจะต้องระบุ สีด้วย เช่น Yellow Sapphire(บุษราคัม), Green Sapphire (เขียวส่อง), Pink Sapphire (พลอยแซปไฟร์สีชมพู) เป็นต้น ในปัจจุบันไพลินส่วนใหญ่มักผ่านการปรับปรุงคุณภาพด้วยความร้อนหรือที่เราเรียกกันว่าการเผา แต่ก็ได้รับการยอมรับกันโดยทั่วไปในตลาดพลอย เพราะการเผาจะทำให้สีดีของไพลินดีขึ้นและอยู่คงทนถาวร

สมบัติของไพลิน (Blue Sapphire)

สูตรเคมี (Chemical composition) อะลูมิเนียม ออกไซต์ (Al2O3) ค่าดัชนีหักเห (RI) ประมาณ 1.76-1.77 ค่าไบรีฟรินเจนซ์ (Birefringence) ประมาณ 0.008-0.012 ลักษณะทางแสง (Optical nature) ดัชนีหักเหคู่ (DR) Uniaxial ความวาว (Luster) วาวแบบแก้ว (Vitreous) ระบบผลึก(Crystal system) ระบบสามแกนราบ (Trigonal) ความแข็ง (Hardness) ประมาณ 9 ความถ่วงจำเพาะ (SG) ประมาณ 3.80-4.05

ชาวเปอร์เซียโบราณเชื่อกันว่าแซฟไฟร์ คือ "หินที่มาจากฟ้า" เนื่องจากพวกเขาเชื่อว่าโลก ตั้งอยู่บน แซฟไฟร์ ขนาดมหึมา จึงทำให้สะท้อนแสงแดด ออกไปสู่ท้องฟ้ามีสีน้ำเงิน ตามตำนานกล่าวว่า แซฟไฟร์เป็นพลอยของกษัตริย์ที่ใช้สวมใส่เพื่อป้องกันภยันตราย ทำให้เชื่อกันว่าผู้ที่สวมใสไพลินจะมีชีวิตที่สดใส มีพลังในการดำรงชีวิต และไพลินนี้สามารถปกป้องอันตรายแก่ผู้ที่สวมใส่ได้อีกด้วย นอกจากนี้ยังถือเอาไพลินนี้เป็นสัญลักษณ์ของความจริงใจ และมั่นคงอีกด้วย

ประวัติ

เมื่อก่อน คนไทยเรียก ไพลิน ว่า นิลกาฬ ตามคำกลอนของ นพเก้า ที่ว่า “ สีหมอกเมฆนิลกาฬ ” แต่ต่อมาเปลี่ยนเป็น “ไพลิน” เนื่องจาก เมื่อก่อน นิลกาฬสีน้ำเงินเข้มสดที่มาจากจังหวัดไพลิน ที่ประเทศเขมร เป็นที่นิยมมาก เมื่อผู้ขายนำมาขายจึงต้องระบุว่ามาจากจังหวัดไพลิน จนคำว่า “ ไพลิน ” กลายเป็นคำเรียกแทน “ นิลกาฬ ” มาจนถึงทุกวันนี้

พลังและความเชื่อ

ไพลินเป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคง และความซื่อสัตย์ ผู้หญิงจึงมักเลือกใช้ไพลินมาทำเป็นแหวนหมั้น และไพลินยังเป็นอัญมณีแห่งคุณธรรม ช่วยให้ผู้ที่สวมใส่ มีจิตใจตั้งมั่นอยู่ในความดี ช่วยควบคุมอารมณ์ เพิ่มความเชื่อมั่นและความศรัทธา ช่วยให้ประสบความสำเร็จ ช่วยปกป้องให้พ้นจากภยันตรายต่างๆ ทางด้านการบำบัดรักษา ไพลินช่วยบรรเทาอาการทางสมอง โรคที่เกี่ยวกับประสาทและไขสันหลัง ผิวหนังอักเสบได้ ช่วยทำให้ผู้สวมใส่มีสุขภาพร่างกายและจิตใจที่สมบูรณ์แข็งแรง

ตำนาน

แซฟไฟร์เป็นอัญมณีที่มีตำนานเล่าขานกันมานาน เช่น ชาวเปอร์เซียโบราณเชื่อกันว่า แซฟไฟร์ คือหินที่มาจากฟากฟ้า และโลกของเราก็ตั้งอยู่บนแซฟไฟร์ขนาดมหึมา เมื่อแสงแดดส่องลงมากระทบก็จะเกิดแสงสะท้อนสีน้ำเงินกลับขึ้นไปยังท้องฟ้า  อีกตำนานเล่าว่า บัญญัติ 10 ประการ ซึ่งเป็นรายการคำสอนและข้อปฏิบัติตามคัมภีร์ไบเบิ้ลที่กล่าวโดยโมเสสบนยอด เขา Sinai ก็ได้ถูกสลักไว้บนแผ่นแซฟไฟร์ นอกจากนี้ยังมีตำนานเล่าถึงรังสีศักดิ์สิทธ์ที่แผ่ออกมาจากแซฟไฟร์ แล้วสามารถฆ่าสัตว์มีพิษทั้งหลายได้

แหล่งที่พบไพลิน

แหล่งไพลินแหล่งใหญ่ในปัจจุบัน คือ ประเทศศรีลังกา และบริเวณเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทย พม่า เขมร ออสเตรเลีย ไพลิน ที่คุณภาพดีที่สุด พบที่แคว้นแคชเมียร์ ประเทศอินเดีย มีสีน้ำเงินเข้ม แลดูนุ่มนวล ไม่อมเขียวหรืออมดำ เรียกกันว่า สีน้ำเงินกำมะหยี่ ไพลินที่ขึ้นชื่ออีกแหล่งหนึ่ง คือ ไพลินจากซีลอน หรือประเทศศรีลังกาซึ่งมีลักษณะเดียวกันกับไพลินจากแคว้นแคชเมียร์

สำหรับในประเทศไทย พบไพลินมากที่จังหวัดจันทบุรีและกาญจนบุรี ไพลินของไทยส่วนใหญ่มีสีน้ำเงินเข้ม และไพลินออสเตรเลีย มักจะมีสีน้ำเงินอมดำ อมเขียว

การดูแลรักษา

เนื่องจากแซฟไฟร์ เป็นพลอยที่มีความแข็งมาก จึงไม่ต้องกังวลเรื่องรอยขีดข่วนมากนัก สามารถทำความสะอาดได้ง่ายๆโดยล้างด้วยน้ำสบู่และเช็ดด้วยผ้าแห้งนุ่ม

แหล่งข้อมูล:

Ruby&Sapphire by Richard W. Hughes
Pratical Gem Handbook, GemA;
Gem Reference Guide, GIA;
แร่, กรมทรัพยากรธรณี
ศัพท์บัญญัติอัญมณี, มาตรฐานผลิตพันธ์อุตสาหกรรม